Bây giờ, câu hỏi này. Nó là một công án. Ai đó đã hỏi: Chó có phật tính không? Và đây là câu hỏi rất quan trọng! Nếu bạn trả lời có hay không, bạn bỏ lỡ phật tính riêng của bạn.
Đây là công án Thiền. Nó đã
được dùng liên tục trong hai nghìn năm. Thầy giáo, thầy, trao công án này cho đệ
tử: "Đi và tìm ra xem liệu chó có phật tính hay không." Nó chưa là câu đố, vì
bạn có thể trả lời có hay không. Nhưng thế thì nó lập tức động vào bạn rằng đây
là điều rất có ý nghĩa. Nếu bạn trả lời có, hay nếu bạn trả lời không, cả hai
cách bạn đều bỏ lỡ phật tính riêng của bạn. Cho nên phải làm
gì?
Một trong những Thiền sư vĩ đại
nhất, Lâm Tế, thường dùng công án này. Ông ấy đã nói, "Nếu ông nói có, ta đánh
ông. Nếu ông nói không, ta đánh ông. Đi và tìm ra câu trả lời, tìm ra liệu chó
có phật tính hay không. Và bất kì câu trả lời nào khi ông quay lại, ta sẽ đánh
ông!" Điều đó trở thành thách đố. Nhưng câu đố là có chủ định, vì không câu trả
lời nào được cần.
Nếu bạn nói có, tại sao bạn lỡ
phật tính riêng của bạn? Nếu bạn nói không, tại sao bạn lỡ phật tính riêng của
bạn? Nếu bạn nói, "Có, chó có nó," bạn lỡ, vì làm sao chó có phật tính khi ngay
cả Phật Gautam cũng phải vật lộn hết kiếp nọ tới kiếp kia để Nhận Biết phật tính
của ông ấy? Nếu chó đã có nó rồi, thế thì Phật Gautam chỉ là ngu. Ông ấy đã vật
lộn vì cái gì? Trong nhiều kiếp ông ấy đã vật lộn và vật lộn để tìm phật tính
của ông ấy, để tìm linh hồn tối thượng bên trong ông ấy, và ngay cả chó cũng có
nó...? Thế thì Phật rơi xuống thậm chí còn thấp hơn cả
chó.
Nếu bạn nói không - nếu bạn
nói, "Không, chó không có phật tính đâu " - thế thì bạn lại lỡ, vì nếu chó không
có nó thế thì không có khả năng nào cho bất kì tiến hoá gì. Thế thì làm sao chó
có thể trưởng thành là phật một ngày nào đó? Mọi phật đều đã từng một thời là
chó, một thời là con vật. Thậm chí thấp hơn con vật - thực vật. Thậm chí còn
thấp hơn thực vật. Mọi người đều đã từng qua mọi giai đoạn này. Nếu ai đó,
Gautam Siddharth, trở thành phật và ông ấy đã có thời là chó, con vật, thảo mộc,
cây cối, mọi thứ - nếu phật tính của ông ấy đi tới được nhận ra một ngày nào đó,
làm sao nó có thể xảy ra nếu nó đã không có ở đó? Nó chỉ là một biểu hiện; nó
phải đã được ẩn kín đâu đó. Cho nên bạn không thể nói không, vì chó có phật tính
bên trong nó,nó không Nhận Biết được ở đâu trong chó; phật tính nó Vẫn có
đó.
Cho nên cả hai câu trả lời này
đều bỏ lỡ vấn đề. Và bởi việc bỏ lỡ điểm này bạn bỏ lỡ phật tính riêng của bạn,
vì bạn là chó, con vật - chưa là phật. Nếu bạn nói có, thế thì bạn Vẫn Vô Nhận
Biết vì thật vô tích sự mà nỗ lực Nhận ra vì cái gì đó mà bạn đã có rồi. Và nếu
bạn nói không, khả năng này bị đóng lại. Cho nên cả hai câu trả lời bỏ lỡ vấn
đề.
.
Dừng mọi suy nghĩ khác và Dùng
toàn thể tâm thức của bạn vào hai câu trả lời mâu thuẫn này... điểm này: liệu
chó có phật tính hay không. Liên tục nghĩ về mọi khả năng, mọi phương án, mọi
biện luận ủng hộ và chống đối. Liên tục nghĩ về nó; làm nó thành việc suy tư
sâu. Thế thì đột nhiên một ngày nào đó suy nghĩ sẽ dừng lại, bởi vì bạn không
thể tìm được bất kì phương án nào qua suy nghĩ. Và khi suy nghĩ dừng lại, nó sẽ
không là điều bạn sẽ nhận được câu trả lời cho công án này. Công án này không
được ngụ ý cho điều đó. Khi suy nghĩ dừng lại, chứng kiến có đó bạn sẽ nhận ra
phật tính riêng của bạn.
Bất kì khi nào bất kì ai mà tới
với một Thiền sư, Bokuju, ông ấy sẽ cho họ câu đố này: liệu chó có phật tính hay
không. Mọi người đều biết về điều đó. Ngay cả người mới tới cũng biết rằng ông
ấy sẽ cho họ công án này.
Một người mới tới. Anh ta phải
đã là một người khôn ngoan - ít nhất trong mắt riêng của anh ta. Anh ta nghĩ,
"Mình sẽ không cho Bokuju cơ hội để hỏi mình câu đố này. Mình sẽ hỏi nó với ông
ấy trước hết. Chúng ta xem điều gì sẽ xảy ra."
Anh ta tới với nhiều người bạn.
Khoảnh khắc Bokuju vừa định thốt ra lời, đệ tử này nói, "Dừng lại! Trước hết để
tôi hỏi ông một câu hỏi. Chó có phật tính hay không?"
Và bạn biết Bokuju đã làm gì
không? Cho dù bạn biết, tốt hơn cả là tôi nên nhắc lại điều đó. Ông ấy nói, "Gâu
- gâu!" - ông ấy trở thành chó. Ông ấy đã không trả lời, và vậy mà ông ấy đã trả
lời. Ông ấy nói. "Ta là cả hai. Chó và trời. Cả hai. Cái thấp nhất bên trong ta
là chó, và cái cao nhất bên trong ta là trời."
Cho nên đừng bị dính mắc vào
nhị nguyên. Siêu việt lên trên cả hai. Đó là nghĩa của chuyện cười của Bokuju.
Tiếng cười siêu việt trên cả hai.
OSHO - The New Alchemy to Turn
You On